Grein frá 2003 sem fjölmiðlar neituðu að birta

Guðbjörn segir síðan í umsögn við greinina:

Í greininni hér að framan er einungis lítið brot af því sem fór á milli okkur Þorkels, framkvæmdastjóra Eimskips.

Guðbjörn heldur síðan áfram og birtir meira úr samskiptum sínum við framkvæmdastjórann.

Hér kemur annar kafli úr þriðja bréfi til framkvæmdastjóra Eimskips, vegna kaupa þeirra á aflaheimildum árið 2003:

Og áfram skal vitnað í það sem þú segir:

“Eimskip keypti ekki beint aflaheimildir, heldur þrjú fyrirtæki sem voru með aflaheimildir.”

Það passar ekki hjá þér að Eimskip hafi ekki keypt aflaheimildir beint. Hér að framan er vitnað til orða þinna, þar sem þú segir, “auðvitað var verðmiði á aflaheimildunum”. Fyrst verðmiði var á aflaheimildunum og þið keyptuð með þeim verðmiða inni í kaupverðinu, keyptuð þið aflaheimildir beint. Það sem verra er. Þið keyptuð af aðila sem ekki hafði heimild til að selja. Eins og þú manst væntanlega segir í 1. gr. laga nr. 38/1990 að úthlutun fylgi ekki eignarréttur eða forræði. Þið eruð því réttarfarslega í sömu stöðu og sá sem kaupir þýfi. Þið getið aldrei gert eignatilkall til þess sem keypt var.

Áfram skal vitnað í rök þín:

“Samkvæmt reikniskilavenjum á að eignfæra sem viðskiptavild, mismun á bókfærðu verði fasteigna, skipa o.fl. og svo kaupverð félagsins. Þessi mismunur kallast yfirleitt viðskiptavild og er í okkar tilfelli framtíðarhagnaður sem menn vonast til að verði af rekstrinum og stafar af þeim afalaheimildum eða réttindum sem félögin hafa til að nýta auðlindina”

Þó mat á viðskiptavild hafi verið að taka nokkrum breytingum á undanförnum árum, er ekki þar með sagt að hægt sé að kalla hvað sem er viðskiptavild. Það getur t.d. ekki flokkast undir viðskiptavild, sem greitt er til seljanda fyrir hlut eða réttindi sem hann hefur ekki lögformlegan rétt til að selja. Væri slík regla komin á, væri t.d. hægt að færa keypt þýfi sem viðskiptavild. Kaup og sala á þýfi hefur allar sömu forsendur og viðskipti með aflaheimildir. Réttur eignandi er ekki látinn staðfesta söluna og þar af leiðandi ekki hægt að gefa út löglegan reikning vegna viðskiptanna. Réttarstaða kaupanda veiðiheimilda og þýfis er því sú sama.

Áfram skal vitnað í þín orð:

“Markaðurinn hefur metið þetta svona í viðskiptum.”

Rétt er það að markaðurinn hefur metið svona, eingöngu vegna þess að svo margir skammt hugsandi menn eru í fyrirtækjarekstri, eða rekstraraðilar sjávarútvegsfyrirtækja eru svo forhertir að þeir telji sig komast upp með að hrifsa til sín helstu auðlind þjóðarinnar. Það er alþekkt, yfir margra alda skeið, að markaðurinn metur þýfi ekkert lægra verði en annað. Stundum jafnvel hærra verði, sé kaupandinn hallur undir að storka réttum reglum.

Vilji markaðar getur aldrei réttlætt þjófnað eða viðskipti með verðmæti sem seljandinn hefur ekki lögformlegt forræði yfir. “Markaður” með aflaheimildir varð ekki heldur til vegna sérstakrar þarfar á að kaupa réttinn, því stjórnvöld úthluta honum án gjalds og þjóðfélaginu er nauðsyn að rétturinnn sé fullnýttur á hverju ári. Enginn gat því komist upp með að veiða ekki sínar heimildir, en halda þeim samt í úthlutun næsta árs. “Markaðurinn” varð til sem stjórntæki afla sem ætluðu sér að ná varanlegum yfirráðum yfir auðlindinni. Þetta er augljóst öllum hugasndi mönnum.

Þetta virkar svolítið ruglingslegt, því í umsagnakerfinu með fyrsta hlutanum kemur síðan þessi klausa.

Úr þriðja bréfi til framkvæmdastjóra Eimskips.

Það er nánast móðgun við heilbrigða skynsemi að halda því fram að “þjófnaðurinn” á þjóðarauðlindinni hafi skapað bættan þjóðarhag. Við horfum á skuldir þjóðfélagsins tvöfaldast en tekjumyndun nánast standa í stað eða jafnvel minnka að raungildi. Við horfum á skuldir sjávarútvegsins verða að svimandi fjárhæðum, sem ekki getur þýtt annað en að umtalsvert hærra hlufall aflaverðmætis fer til greiðslu fjármagnskostnaðar, sem í flestum tilfellum er erlend fjármögnun. Við horfum á lánastofnanir taka gíkatískar fjárhæðir að láni erlendis, til neyslulána í þjóðfélagi okkar, á sama tíma og viðskiptakjör afurða okkar eru með því besta sem þekkist. Við horfum á lánastofnanir lána þetta fé til atvinnustarfsemi sem stefnt er gegn annarri starfsemi á sama markaði, sem viðkomandi lánastofnun á jafnvel verulegt útistandandi lánsfé hjá. Við horfum á lánastofnanir veita verulegar fjárhæðir að láni án minnsta möguleika á að geta fengið þetta fjármagn endurgreitt frá þeirri starfsemi sem það er lánað til, eða frá þeim einstakling sem lánið fær. Við vitum um það sem komið hefur fram á Alþingi, að fyrir tæpum áratug töpuðu lánastofnanir umtalsvert hærri fjárhæðum vegna óraunhæfra útlána, en nemur brúttó heildartekjum þeirra fyrir sama tímabil. Háttum útlána var ekkert breytt, þrátt fyrir þessa staðreynd og nú blasir við að lánastofnanir séu að tapa umtalsvert hærri fjárhæðum, vegna óskynsamlegra útlána, á fé sem tekið var að láni erlendis.

Nei, ég kaupi ekki órökstudda fullyrðingu þína um að hagur þjóðarinnar hafi batnað þó nokkurir aðilar hafi beitt þeim óheiðarlegu reiknikúnstum að skrá eignir þjóðarinnar sem eigiðfé fyrirtækja sinna.

Að lokum kemur svo fjórði og síðasti hlutinn úr bréfinu.

Í bréfi mín til þín, tala ég um veðsetningu auðlinda þjóðarinnar. Því svarar þú á þennan hátt:

“Það er rangt. Eimskipafélagið veðsetti ekki neitt og tók engin lán út á kaupin á sjávarútvegsfyrirtækjunum heldur yfirtók þau lán sem eru þar fyrir að mestu frá tíð fiskveiðasjóðsins gamla og eru nú í Íslandsbanka.”

Sé þetta rétt, bættir það ekki stöðu Eimskipafélagsins, því hafi skuldir verið svona litlar, hefur stjórn Eimskips hugsanlega hlunnfarið hlutafjáreigendur í félaginu, eins og komið verður að hér á eftir. Þú sagðir jú fyrr í svari þínu að verðmiði hefði verið á aflaheimildunum, þannig að ykkur var ljóst hvað af söluverðinu var án heimilda til sölu og yrði ekki að traustri eign.

Í raun staðfestir þú orð mín um veðsetningar til erlendra banka, með eftirfarandi orðum þínum:

“Erlendir bankar sem hafa lánað Eimskipafélaginu vita nákvæmlega hver staðan er og þess vegna eru þeir víða uggandi ef fótum er kippt undan rekstrarafkomunni, en treysta því að kerfinu verður ekki breytt. Það er einmitt alvarleiki málsins að ef kerfinu er breytt gera bankar sér grein fyrir að tryggingar þeirra eru ekki góðar og vextir mundu þá hækka. Þeir hafa áhyggjur af hruni fyrirtækja ef aflaheimildir þeirra eru teknar til baka. Það voru aftur bankar sem hafa lánað sjávarútvegsfyrirtækjum í trausti þess að aflaheimildir væru ekki teknar og þeim dreift á einhverja aðra.”

Mér er ekki ljóst hvað mikið betur þarf að staðfesta að auðlind þjóðarinnar hafi verið vesett erlendum bönkum. Þeir hafa áhyggjur af hruni fyrirtækja og lélegum tryggingum lána sinna, verði kerfinu breytt. Hvað segir þetta okkur.
Það er einfallt. Fyrirtækin eru ekki rekstrarhæf ef tekin er af þeim heimildin til að selja sameign þjóðarinnar, sín á milli og til svonefndra “leiguliða”. Staðfestist þetta einnig rækilega í úttekt sem Vinnslustöðin i Vestmannaeyjum kynnti nýlega.

Í fyrra bréfi mínu segi ég að, ef ég ætti hlutabréf í Eimskip, mundi ég krefjast opinberrar rannsóknar á bókhaldi félagsins og lánatryggingum. Þú opinberaðir að félagið skráði ótvíræða þóðareign í eignabókhald sitt, án þess að félagið hefði lögformlega afsölun rétts eiganda þeirra eigna. Þessu svarar þú á þennan hátt:

“Þetta er rangt eins og áður sagði, þetta er skráð sem viðskiptavild og hluthafar og lánastofnair gera sér grein fyrir þeirri áhættu sem í þessu felst.”

Kaup á aflaheimildum uppfylla ekki eðlileg sklyrði til bókfærslu sem viðskiptavild, vegna þess að engir traustir samningar eru til um núverandi fyrirkomulag. Ef koma ætti þessum greiðslum inn í bókhald, sýnist mér það helst falla undir flokkun veltufjár.

Öllum sem ætla að vinna innan réttarkerfis okkar á að vera ljóst að núverandi fyrirkomulag við úthlutun aflaheimilda stenst ekki ákvæði stjórnarskrár. Það hefur Hæstiréttur staðfest. Rétturinn leit framhjá því að þessi regla hefði verið viðhöfð í upphafi, vegna byrjunaratriða við stjórnun, en hann segir beinlínis að þessi regla geti ekki viðgengist til frambúðar.

Mér er ekki ljóst hvernig þeir aðilar sem kaupa aflaheimildir geta gengið svo þvert gegn áliti æðsta dómsstigs landsins, en vilja samt eiga víst réttlæti þessa sama dómsstigs þegar á rétti þeirra er brotið. Það eru auðvirðilegir menn sem virða réttarúrskurði æðsta dómstigs landsins, einungis þegar það hentar þeim.

Þó lánastofnanir geri sér grein fyrir áhættunni af því að lána fyrir kaupum á aflaheimildum, sem ég efast þó stórlega um að þær geri, er ég handviss um að hvergi í lánasamningum er ákvæði um víkjandi stöðu lánsins, verði úthlutun aflaheimilda breytt.

Ég er alveg handviss um að þú ferð með rangt mál um að hluthafar í Eimskipafélaginu, fyrir kaup þess á sjávarútvegsfyrirtækjum, geri sér fulla grein fyrir hvað þessi vitleysa getur kostað þá. Niðurlag svars þíns er eftirfarandi:

“Félagið hefur heldur ekki tekið nein lán vegna kaupa á sjávarútvegsfélögunum. Kaupverðið var greitt með útgáfu hlutafjár í Eimskipafélaginu til þeirra sem áttu í sjávarútvegsfélögnum.”

Ég er alveg viss um að hluthafar gera sér ekki grein fyrir að þessi framkvæmd færði niður raunverulegt verðgildi hlutabréfa þeirra um verulegar fjárhæðir, eða um 42%, eins og þú segir sjálfur að verðmæti aflaheimilda sé af heildarverðmæti Eimskipafélagsins.

Hér hef ég farið yfir þau svör sem þú sendir mér. Ég get því miður ekki tekið ofan fyrir þessum viðhorfum til sameignar þjóðarinnar, sem fram koma í skrifum þínum. Ég er heldur ekki viss um að afkomendur ykkar verði hrifnir af framgöngu ykkar, þegar sagnfræðingar framtíðarkynslóða fara að lesa um okkar tíma.
Ég bið þess að þið látið sem fyrst af þessum eyðileggingum á íslensku efnahagslífi og ykkur auðnist að öðlast heilbrigð sjónarmið til hagsbóta fyrir heildina.

Með kveðju.
Guðbjörn Jónsson

Þessu bréfi svaraði Þorkell aldrei en margir sægreifar skömmuðu mig fyrir frekjuna.  Ég vildi láta þessi sjónarmið koma fram því þau eru í raun fullgild enn í dag og ég te að í þessum samskiptum felist það afl sem þarf til að breyta kvótakerfinu þjóðnni til hagsbóta. Gangi ykkur vel í baráttunni.

Það er alveg vel þess virði að lesa þetta allt saman og eins umsagnirnar og útskýringarnar sem fylgja í umsögnum með þessari grein, því þarna eru í raun að koma í ljós alveg stórmerkilegir hlutir sem hafa verið þaggaðir niður með valdi af fjölmiðlum sem höfðu engan áhuga á því að sannleikurinn kæmi í ljós.

Á þessum tíma var Eimskip mjög hátt skrifað hjá þjóðinni, einskona óskabarn sem fólk leit upp til í lotningu og stjórnendur þess nánast í guða tölu hjá almenningi vegna skrifa fjölmiðla um fyrirtækið.

Á þessum tíma voru fjölmiðlar í landinu sem kölluðu sig óháða og frjálsa, en frelsið og hvað þeir voru nú þrátt fyrir allt, „óháðir“ náði ekki lengra en það, að þar var bæði ritskoðun og þöggun í hávegum höfð.

Minni svo gott fólk á að ganga til liðs við Sóknarhópinn á Facebook því eignarhaldið og umráðaréttur yfir fiskimiðum okkar íslendinga má aldrei setja í hendurnar á þeim óskapnaði sem LÍÚ / SFS er orðið í dag.

Dreifið, deilið og ræðið.